RytmBiznesu.pl

• adminry
• 5 sierpnia 2022

Czym jest kodeks dobrych praktyk i jakie ma zastosowanie?

Kodeks dobrych praktyk, jak sama nazwa wskazuje, jest pewnym zbiorem norm, reguł postępowania i panujących zasad. Określa on, co jest zalecanym zachowaniem, a co nie. Na czym jednak dokładniej polega taki kodeks? Czy ma on postawy prawne? Czy należy się do niego stosować? Jakie są jego wady i zalety? Jakie ma zastosowanie w praktyce?

Czym jest zbiór dobrych praktyk?

Zgodnie z definicją jest to zbiór zasad postępowania. Kodeks jest dobrowolny. Zawiera przede wszystkim normy zawodowe i etyczne. Dotyczy przedsiębiorców, którzy dobrowolnie zobowiązują się do jego przestrzegania.

Dobrowolność oznacza brak przymusu stosowania kodeksu. Jego znaczenie staje się coraz bardziej istotne. Zbiór dobrych zasad ma swoje zastosowanie w różnych firmach. W szczególności cieszy się dużą popularnością w nowoczesnych korporacjach. Stosuje się go zarówno na rynku międzynarodowym, jak i lokalnym. Chcemy, aby w naszych firmach panował ład i porządek. Oczekujemy określonego zachowania, które jest nie tylko etyczne, ale ma swoje praktyczne zalety.

Jakie praktyczne zalety ma zbiór dobrych zasad? Czy jest to raczej zbiór luźnych norm, czy szczegółowych zasad? Jak działa kodeks? 

Kodeks dobrych praktyk w praktyce

W Polskim prawie brak uniwersalnych przepisów określających czym powinien być zestaw dobrych praktyk. Bark jest jednorodnej definicji kodeksu. Z tego powodu poszczególne kodeksy różnią się od siebie. Nie ma określonych norm, do których należy się dostosować. Ma to swoje wady i zalety.

Warto jednak pamiętać o najważniejszej funkcji kodeksu. Chodzi przede wszystkim o wyszczególnienie, które wartości są nadrzędne dla danej firmy. Celem jest określenie najważniejszych zasad postępowania. Stworzenie etycznej mapy postępowania w danym przedsiębiorstwie.

Jakie ma zastosowanie w praktyce i kto może go wprowadzić?

Kodeks może wprowadzić samodzielny podmiot. Może to też zrobić zrzeszenie podmiotów. Ważne jednak, aby należeli oni do tej samej branży. Mogą to również zrobić korporacje zawodowe, a także stowarzyszenia. Kodeks ma wpływ na wiele aspektów działania firmy. Ma on korzystny wpływ na budowanie zaufania, przede wszystkim u konsumentów. Jest on istotnym elementem wizerunku firmy. Ma znaczenie w nawiązywaniu relacji z itinerariuszami oraz ich rozwoju. To główne powody jego rosnącej popularności.

Dlaczego należy stosować kodeks?

Kodeks wspiera działanie firmy. Dookreśla on normy zachowania. Dzięki temu znacznie łatwiej rozstrzygnąć spory międzyludzkie. Wiele problemów wynika z tego, że coś jest sporne albo niedookreślone. Dobrze spisany kodeks pomaga to dookreślić. Dzięki temu zmniejsza ilość problemów. Chodzi przede wszystkim o problemy komunikacyjne, ale nie tylko.

Każdy, kto wie, że w danej firmie obowiązuje kodeks, ma do niej większe zaufanie. Kodeks w sposób bardzo pozytywny wpływa na wizerunek marki. Określa on, co dla danej marki jest ważne. Pokazuje, jakie zasady i idee wyznaje dana marka. To szczególnie dziś jest bardzo istotne. Coraz częściej konsumenci i pracownicy zwracają uwagę na etykę. Jej rola w codziennym życiu staje się coraz ważniejsza. Dzięki kodeksowi konsumenci mają pewność, że firma postępuje w zgodzie z ich własnymi przekonaniami. To buduje zaufanie i przywiązanie. Kodeks sprawia też, że nabieramy pewności, że nikt nas nie oszuka.

Dobrowolność kodeksu dobrych praktyk

Kodeks nie jest zbiorem restrykcyjnych i szczegółowych zasad dobrego postępowania. Jest on dobrowolny. W tym właśnie tkwi jego siła. Nie są to przepisy, normy prawne, uregulowane zasady, za których nieprzestrzeganie poniesiemy karę. Grupa ludzi umawia się na określone zasady, a potem ich dobrowolnie przestrzega. Być może to wada kodeksu, gdyż za jego nieprzestrzeganie nie spotka nas kara. Jest to jednak również jego zaleta. Oznacza to, że dobre zachowanie zawsze wynika z woli danej osoby. Dzięki temu każdy podmiot może wypracować swój własny zbiór zasad. Dokładnie takich zasad, jakie mu odpowiadają i są zgodne z jego wartościami.

Jak wprowadzić kodeks do systemu firmy?

Każdy kto chce wprowadzić kodeks do swojej firmy, musi poznać zasady jego wprowadzania. Od czego najlepiej jest zacząć?

Warto na wstępie ustalić jakie są wiodące wartości, które wyznaje firma. Należy ustalić, co dokładnie będzie zawierał kodeks. Nie chodzi o zestaw szczegółowych zasad. Raczej o zakres postanowień, które znajdą się w kodeksie. Zawsze to wartości stanowią fundament dla kodeksu. Jeśli dana firma nie wie, z jakimi wartościami się utożsamia, to nie będzie w stanie stworzyć zasad dobrych praktyk. Warto uwzględnić te wartości, które w świecie zewnętrznym są dobrze odbierane. To postawa budowania pozytywnego wizerunku firmy. Jeśli jakieś wartości są niezgodne z porządkiem społecznym, to warto je dokładnie przemyśleć. Można je wprowadzać tylko wtedy, gdy jesteśmy ich pewni i pewni tego, że porządek społeczny jest niewłaściwy. Wychodząc od wartości i ogólnych zasad postępowania należy ustalić zasady szczegółowe.

Kodeks. Regulacje wewnętrzne i zewnętrzne

Podczas projektowania kodeksu warto uwzględnić te zasady, które panują zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz systemu panującego w firmie. Firma powinna mieć jakieś regulacje wewnętrzne. Jest ona jednak częścią czegoś znacznie szerszego.

Podczas ustalania kodeksu musimy mieć tego świadomość. Każda firma funkcjonuje w ramach pewnej kultury, społeczności, państwa. Może ona jednak być jednostką zrzeszającą przedstawicieli różnych kultur. Musimy zadbać o to, aby kodeks dbał o interesy każdej osoby powiązanej z firmą.

Nie ma zewnętrznego organu, który odpowiada za sprawowanie nadzoru nad kodeksami. Należy to robić wewnętrznie. Organy administracji publicznej nie biorą udziału w wypracowywaniu kodeksu oraz w sprawdzaniu jego przestrzegania. Każda firma i organizacja musi zająć się tym sama. Warto ustalić, w jaki sposób nadzór będzie sprawowany, kto będzie za to odpowiedzialny i czy nieprzestrzeganie zasad będzie wiązało się z karami. Należy to zrobić już na etapie tworzenia kodeksu. Zaleca się powołanie specjalnego organu, który działa wewnątrz firmy. Jest to organ, który odpowiada za nadzór nad przestrzeganiem kodeksu. Może on również zajmować się sprawdzaniem i weryfikowaniem zgłoszeń o jego nieprzestrzeganiu.

Kodeks dla zrzeszenia organizacji

Czasem kodeks dotyczy zrzeszenia różnych organizacji. Wtedy należy zadbać o interesy każdej z nich. Trudnością jest wypracowanie jednego, spójnego kodeksu dla wszystkich. Każdy z zainteresowanych powinien zgadzać się z wyszczególnionymi w kodeksie zasadami, a także stojącymi za nim wartościami.

Kodeks musi odzwierciedlać te wartości, które są wyznawane przez każdego członka. Musi on jednak sprzyjać interesom każdego z nich. Warto go dokładnie przemyśleć i dopracować. Nawet jeśli kodeks został stworzony przez zrzeszenie organizacji, to służy on poszczególnym jednostkom. Chodzi przede wszystkim o pracowników, współpracowników i członków korporacji. W tej sytuacji ustalany jest on poniekąd zewnętrznie, ale przestrzegany wewnętrznie. Warto to uwzględnić podczas tworzenia kodeksu. Każdy musi rozumieć zasady, które zostaną w nim spisane. Język powinien być prosty i przejrzysty. Jeśli będzie on niezrozumiały i zbyt skomplikowany, to kodeks nie będzie miał zastosowania w praktyce.

Jak należy stosować kodeks dobrych praktyk?

Żadne prawo pracy nie narzuca określonych norm, które muszą być zawarte w kodeksie. Nie ma też zasad określających jak powinien on wyglądać i jaką musi mieć formę. Jego tworzenie jest dobrowolne. Dany podmiot ustanawia kodeks w ramach samoregulacji. To podmiot zainteresowany decyduje o tym, co będzie w nim zapisane i w jaki sposób. Podmiot decyduje też o tym, jak będzie on regulowany, kto będzie odpowiadał za sprawdzanie jego stosowania.

Warto jednak pamiętać o tym, że normy zapisane w kodeksie nie mogą być niezgodne z przepisami prawa. Podczas jego tworzenia warto poprosić o pomoc prawnika. Zasady niezgodne z prawem nie będą przestrzegane. Nie można zmuszać ludzi do tego, aby łamali prawo. Nie trzeba też stosować kodeksu jeśli zasady w nim panujące są niekorzystne dla pracownika. Szczególnie, jeśli kodeks pracy stanowi inaczej. Prawo pracy jest najważniejsze.

Warto też zadbać o to, aby kodeks był spójny z kodeksami kontrahentów. Jeśli w kodeksie pojawią się inne postanowienia, niż w kodeksie kontrahentów, to mogą wystąpić konflikty. Pracownik z innej firmy może być zobowiązany do tego, aby stosować kodeks praktyk, który jest zupełnie inny, niż kodeks w jego miejscu pracy.

Każdy konflikt unieważnia powód wprowadzenia kodeksu. Jego celem jest wprowadzenie ładu, a nie generowanie konfliktów. W razie niespójności warto pamiętać o tym, że najważniejsze jest prawo, szczególnie prawo pracy. Istotne jest też to, czy zasady są zgodne z interesami poszczególnych jednostek, czy nie przyczyniają się do ich krzywdy. Ważny jest też pozytywny wizerunek. Zasady, które niweczą pozytywny wizerunek firmy są zbędne.